CNSH. Trần Hồ Khánh Duyên
Bệnh viện Đại Học Y Dược Buôn Ma Thuột
 
Hình thái tinh trùng là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá chất lượng tinh trùng, có thể được sử dụng để dự đoán khả năng thụ tinh của tinh trùng và tình trạng thụ thai tự nhiên, bao gồm các phân tích tổng thể về đầu, phần giữa và đuôi tinh trùng. Những bất thường về hình thái thường gặp ở đầu là tinh trùng có đầu to hoặc nhỏ.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu về đánh giá hình thái tinh trùng sống, tuy nhiên phương pháp đánh giá hình thái tinh trùng thông thường vẫn dựa trên các kỹ thuật nhuộm màu. Ngoài các phương pháp nhuộm Papanicolaou, nhuộm Diff-Quik và nhuộm Shorr được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị, thì nhuộm Hematoxylin–eosin (HE), nhuộm Wright và nhuộm Wright-Giemsa cũng đã được sử dụng để phân tích hình thái tinh trùng ở một số phòng thí nghiệm. Nhiều nghiên cứu cho thấy tinh trùng đầu to có nhiều khả năng liên quan đến sự phân chia không hoàn chỉnh của các nhiễm sắc thể trong quá trình giảm phân, tạo ra bất thường nhiễm sắc thể, đa bội, lưỡng bội, lệch bội và phân mảnh DNA. Tỷ lệ thụ tinh trong các chu kỳ điều trị với tinh trùng đầu nhỏ thấp hơn đáng kể so với tinh trùng có đầu bình thường. Tinh trùng đầu nhỏ và đầu to có hàm lượng nhiễm sắc chất không ngưng tụ cao. Câu hỏi được đặt ra là liệu các phương pháp nhuộm tinh trùng khác nhau có ảnh hưởng đến kích thước tinh trùng từ đó tạo ra sự khác biệt về độ chính xác của các kết quả phân tích hình thái tinh trùng hay không? Do đó mục đích của nghiên cứu là thiết lập các giá trị tham chiếu bình thường của các thông số đầu tinh trùng phù hợp với các phương pháp nhuộm khác nhau.

Nghiên cứu thực hiện tại Trung Quốc, sử dụng lần lượt sáu phương pháp nhuộm bao gồm: Papanicolaou, Diff-Quik, Shorr, Hematoxylin-eosin (HE), Wright và Wright-Giemsa, để nhuộm lame phết tinh trùng của 25 mẫu tinh dịch đã ly giải và có mật độ tinh trùng bình thường. Các lame phết tinh trùng khô được nhuộm màu theo hướng dẫn của sáu phương pháp nhuộm, sau đó các lame phết này được sấy khô, phủ dầu và quan sát dưới kính hiển vi. Ghi nhận các thông số của đầu tinh trùng: Chiều dài (L), chiều rộng (W), diện tích (A), chu vi, diện tích thể acrosome (Ac) và các tỷ lệ như dài chia rộng (L/W) và diện tích acrosome chia diện tích toàn đầu (Ac/A) của 2500 tinh trùng (100 tinh trùng cho mỗi mẫu) trên mỗi phương pháp nhuộm và so sánh kết quả với hệ thống phân tích hình thái tinh trùng có sự hỗ trợ của máy tính (computer-aided sperm morphological analysis – CASMA). So sánh kết quả thu được và ảnh hưởng của các phương pháp nhuộm này với nhau.

Kết quả: Chiều dài và chiều rộng đầu tinh trùng cao nhất được quan sát thấy khi nhuộm Wright-Giemsa và Wright, tiếp theo là Diff-Quik. Chiều dài và chiều rộng đầu tinh trùng thấp nhất được quan sát thấy khi nhuộm Papanicolaou, và chiều dài và chiều rộng đầu tinh trùng của nhuộm HE và Shorr nằm giữa nhuộm Papanicolaou và Diff-Quik. Diện tích và chu vi đầu tinh trùng nhuộm Wright-Giemsa cũng cao nhất, cao hơn đáng kể so với năm phương pháp nhuộm còn lại và thấp nhất là nhuộm Papanicolaou. Nhuộm Diff-Quik và Shorr có thể phân biệt rõ ràng acrosome và nhân, tiếp theo là nhuộm HE, trong khi ranh giới giữa acrosome và nhân không rõ ràng trong nhuộm Papanicolaou, Wright và Wright-Giemsa. Sáu loại phương pháp nhuộm tinh trùng đều nhuộm rõ cổ và đuôi của tinh trùng, đặc biệt là nhuộm Shorr.

Tóm lại, các phương pháp nhuộm khác nhau ảnh hưởng đến kích thước tinh trùng và cần thiết lập các giá trị tham chiếu bình thường của các thông số đầu tinh trùng của từng phương pháp nhuộm. Nhuộm Diff-Quik và Shorr có thể là phương pháp phù hợp để phân tích hình thái tinh trùng thông thường.

Nguồn: Xu YH, Lu JC, Tang SS. Effects of six kinds of sperm staining methods on human sperm size and evaluation of their staining effects. J Clin Lab Anal. 2022 Dec;36(12):e24794. doi: 10.1002/jcla.24794. Epub 2022 Nov 28. PMID: 36441612; PMCID: PMC9757014.

Từ khóa: Tinh trùng người; phân tích hình thái học; kích thước tinh trùng; phương pháp nhuộm, sự tiêu chuẩn hóa